Berlijn

  Berlinaaltje 11 De onderwereld van Berlijn. Stelt u zich geen column voor over het crimineel milieu in Berlijn. Daar heb ik geen intro in - wat u, naar ik hoop, wel zal begrijpen. De ‘onderwereld’ slaat op het ondergronds spinnenweb van de zgn. U-Bahn, en van de kanalisaties en tunnels onder de Muur. Deze column is dan ook het verhaal van de ondergrondse vluchtpogingen tussen 1961 en 1989.   In het begin verliepen deze vluchtpogingen over de sporen van de metro. Ook een dertigtal personeelsleden van de U-Bahn die voor herstel- of onderhoudswerken toegang hadden tot de metrotunnels, smeerden ’m naar het Westen. Deze piste had slechts korte tijd slaagkansen.   De meeste metrostations die toegang gaven tot West-Berlijn werden afgesloten om te verworden tot “Geisterbahnhöfe”, “spookstations”. En in de resterende stations werd een controlepost gebouwd - een hok van beton, van waaruit twee Volkspolizisten 24u op 24 toezicht hielden op de sporen. Bovendien werd de doorga

    Berlinaaltjes 10. De Muur van de schande   De Muur – de enige muur ter wereld die met een hoofdletter wordt geschreven zonder nadere duiding, en waarvan eenieder toch weet om welke muur het gaat. Berlijn wordt nog steeds gelinkt aan de Muur, hoewel deze op 9 november 1989 – nu 34 jaar terug – ‘gevallen is’. En dit op het ogenblik dat een fout begrepen verklaring van een lid van het Politburo, het sein was voor enkele duizenden Oost-Duitsers om naar de grensovergang aan de Bornholmer Brücke te hollen, waarop de grenspolitie de druk niet kon weerstaan en de Muur openging. Sindsdien is de Muur hét symbool van de stad voor de miljoenen toeristen die Berlijn jaarlijks overspoelen. ‘Overspoelen’ is wel het juist woord: niet minder dan 10.400.000 toeristen bezochten Berlijn in 2022.   Vanwaar komt deze legendarische reputatie van, én fascinatie voor een verdwenen bouwsel? Vooreerst is er de commerciële input van de toeristische sector.   De Muur als toeristische trekpl

      BERLINAALTJES 9. Relativiteitstheorie   Het onderdompelen in een nieuwe omgeving en het lezen van de landelijke pers bieden nieuwe inzichten, maar deze zijn van een gans andere orde dan verwacht, en er kunnen verrassende vaststellingen uit gehaald worden. Duitsland, het ‘Wirtschaftswunder’, blijkt het niet bijster goed te doen en is op heden niet meer de beste leerling van de klas. Een vluchtige greep uit de pers van de vorige maanden: De Tagesspiegel van 29 augustus 2023 bericht over de zwakke conjunctuur, problemen met de energievoorziening, en een onvoldoende digitalisering. De Frankfurter Allgemeine vraagt zich op 1 oktober 2023 af of kiezers van het extreemrechtse ‘Alternative für Deutschland’ kunnen teruggehaald worden naar het centrum, nadat in de deelstaat Thuringen een wet is gestemd met de steun van het extremistische AfD, en zodoende het cordon sanitaire werd doorbroken. In de Süddeutsche Zeitung van 29 augustus 2023 maakt Hendrik Wüst, minister-president van d

                                                                                             BE RLINALS                                                                   8. Hohenschönhausen, Ort von Terror                                                         Wie kann man Hohenschönhausen betiteln und beschreiben? Stasi-Gefängnis" ist die gebräuchlichste Bezeichnung, die aber bei weitem nicht ausreicht. Hohenschönhausen ist der konkreteste Vertreter des Stasi-Terrors in der D.D.R. - entworfen nach dem Vorbild des russischen Geheimdienstes von Erich Mielke, dem gefürchteten und skrupellosen Chef der Staatssicherheit. Die Kolumne dieser Woche ist also nicht unverbindlich. Ein Besuch in Hohenschönhausen ist ein eindringliches Erlebnis. Die Führung wird von ehemaligen Sträflingen durchgeführt. Wir hatten das Vergnügen, von einem außergewöhnlichen Führer herumgeführt zu werden - Mario Röllig, der nach einem Fluchtversuch 1987 über den Balkan in Ungarn 100 m vor der Gre

        BERLINAALTJES 8.Hohenschönhausen ( [1] )     Hoe kan men Hohenschönhausen betitelen en beschrijven? ‘Stasigevangenis’ is de meest courante benaming, maar dekt geenszins de lading. Hohenschönhausen is de meest concrete exponent van de Stasiterreur in de D.D.R.- uitgedokterd naar model van de Russische Geheime Dienst door Erich Mielke, het gevreesde en nietsontziend hoofd van de Stasi (Staatssicherheit). Het verhaal van deze week is dan ook niet vrijblijvend. Bezoek aan Hohenschönhausen is een beklijvende ervaring. De rondleiding gebeurt door ex-gedetineerden. Wij hadden het genoegen te worden rondgeleid door een uitzonderlijke gids - Mario Röllig, die na een vluchtpoging in 1987 via de Balkan, in Hongarije werd opgepakt op 100 m van de grens met het Westen, en – vriendendienst onder de Oostblokvrienden - terug werd gevoerd naar Oost-Berlijn en in Hohenschönhausen belandde. Zijn relaas is nuchter, en juist dààrom ijzingwekkend. Het bestaan van Hogenschönha

                                                                                  BERLINALS                                                                                      7. RIETH Rieth, ein in den ostdeutschen Poldern versunkenes Dorf an der Grenze zu Polen. Einst versteckt hinter dem Eisernen Vorhang - aber damals wie heute in Sichtweite, über eine der vielen Buchten die schließlich zur Ostsee führen. Die Straße dorthin - 200 km nordöstlich von Berlin - führt durch eine Wald- und Wiesenlandschaft. Das Dorf selbst führt zu einem kleinen Hafen - wo der hübsche Holzsteg durch einen kahlen Betonsteg ersetzt wurde.   Am anderen Ende stehen zwei Bungalows mit flachem Boden - von unserem Gastgeber abschätzig als "schwimmende Garagen für Touristen" abgetan. Rieth  ist auch der Zufluchtsort von - nennen wir ihn Dietrich. Dietrich kam dort die Ruhe suchen, nach dem hektischen Grossstadtleben. Er baute die Alte Dorfschule zu einem B&B um.  Dann kam die Pandemie